¿Quen vivía en cada barrio de As Pontes en 1845? Achegámonos a un hipotético censo.

Seguimos con documentos do Arquivo parroquial de As Pontes que nos revelarán datos interesantes para coñecer as familias que formaban a realidade do noso pobo na primeira metade do século XIX. Contamos con estos interesantes datos a partires do listado que o crego da vila, D. Juan Francisco Murado, realizou co cobro do imposto polas Cofrarías do Santísimo Sacramento e da Nosa Señora. Non so nos axudan estos papeis a facernos unha idea de cara a coñecer o número de casas que podía ter cada barrio, senon que ademais nos aporta o dato da ubicación de certos apelidos que perduran hoxe en As Pontes vinculados ós mesmos barrios na memoria.

O imposto, como se di na introducción do documento, era de tres reais para as viuvas e viuvos, e de seis reais para cada casa (ou quizais matrimonio).
Evindentemente os barrios máis grandes eran o da Vila e o de Tras da Ponte, pero non temos que esquecer o tamaño poboacional de Gondré e de Pontoibo. O caso de Somede habría que traballalo máis profundamente dado que nesa época estaba máis vinculado ó Freixo, e de feito, os libros parroquiais son os do Freixo. A construcción da Igrexa de Somede é da última década do século XIX. A diócese tomou a decisión de erixir esta nova parroquia porque era unha zona poboada e que estaba medrando, algo que xa acontecía –como observamos polos datos (30 fogares a pagar sen contar os de Calvela e Cervicol)- na primeira metade do século XIX. Moitas máis conclusións se poden verquer dende todo isto, pero esas quero deixárvolas a vós. Limítome, máis ben, a dar a coñecer os datos e os documentos inéditos.
Agardo que este artigo sexa un encontro interesante e sorpresivo para moitos dos ponteses de sempre. Esa é a intención coa que se realiza, ademais da documental. Cando deades unha volta en piragua polo pantano en pleno verán, co Eume nos límites máis baixos ca nunca, lembrade os nomes dos veciños que poboaron e contruiron Marraxón de Embaixo.
Falo de hipotético censo porque por outros estudos e novas que teño realizados sei ben que faltan casas por citar neste “censo”. Especialmente aquelas que non tiñan unha economía saneada para pagar. Ese é o caso, por exemplo, de varias familias do Caneiro e de Brandián (hai unha partida de defunción curiosa de falecemento por fame nos Alimpadoiros da que darei noticia noutro artigo). Lembremos que especialmente en 1853 e 1854 falecerán bastantes persoas pola fame. Foi un tempo no que moita xente saíu a pedir esmola e finou polos camiños, chegando a poñerse celadores nas parroquias para recolle-los corpos. Rosalía de Castro falou con moito coñecemento desta época que foi a súa. Como ben sabemos, moitos labregos deixaron os lugares arrendados e marcharon para Cuba.
Xabier Martínez
DOCUMENTO ORIXINAL